มารู้จักฝุ่นละอองกันเถอะ

ในชีวิตประจำวันของเรา คงหลีกเลี่ยงไม่ได้ ที่จะเจอกับฝุ่นละออง ไม่ว่าจะที่บ้าน ที่ ทำงาน หรือตามท้องถนน แต่เราจะทราบหรือไม่ว่าฝุ่นละอองในบรรยากาศ ที่เราเผชิญและสูดดมอยู่ทุกวัน ก่อให้เกิดปัญหามลพิษที่สำคัญในกรุงเทพมหานคร และเมืองใหญ่ๆ โดยส่งผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์ทั้งทางตรงและทางอ้อม 

         คุณเคยรู้ไหมว่าฝุ่นละอองคืออะไร จากการศึกษาพบว่า ฝุ่นละออง คือ อนุภาคของแข็งขนาดเล็กที่ล่องลอยอยู่ในอากาศ เกิดจากวัตถุที่ถูกทุบ ตี บด หรือ กระแทก จนแตกออกเป็นชิ้นส่วนเล็กๆ เมื่อถูกกระแส ลมพัดก็จะปลิวและกระจายตัวอยู่ในอากาศ แล้วตกลงสู่พื้น ซึ่งเวลาในการตกจะช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับน้ำหนักของอนุภาค และแหล่งกำเนิดของฝุ่นจะแสดงถึงคุณสมบัติความเป็นพิษของฝุ่นด้วย เช่น แอสเบสตอส ตะกั่ว ไฮโดรคาร์บอน กัมมันตรังสี 

         เราสามารถแบ่งฝุ่นละอองตามขนาดได้เป็น 2 ส่วน คือ ฝุ่นขนาดใหญ่ และฝุ่นขนาดเล็ก ซึ่งเรียกว่า PM10 (ฝุ่นละอองที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางตั้งแต่ 10 ไมครอนลงมา) สำหรับที่มาของฝุ่นละอองในบรรยากาศ โดยทั่วไปแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ 

         1. ฝุ่นละอองที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ (Natural Particle) เกิดจากการพัดพาของกระแสลมตามธรรมชาติ ทำให้เกิดฝุ่น ไม่ว่าจะเป็น ดิน ทราย ละอองน้ำ เขม่าควันจากควันป่า ฝุ่นเกลือจากทะเล 

         2. ฝุ่นละอองที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ (Man-made Particle) 

         2.1 เกิดจากการคมนาคมขนส่ง เช่น รถบรรทุก หิน ดิน ทราย หรือซีเมนต์, ไอเสียของรถยนต์ที่ใช้ เครื่องยนต์ดีเซล, ถนนที่สกปรกมีดินทรายตกค้างอยู่มาก หรือมีกองวัสดุข้างถนน และการก่อสร้างถนนใหม่ หรือการปรับปรุงผิวจราจร ล้วนแต่ทำให้เกิดฝุ่นละออง 

         2.2 เกิดจากการก่อสร้าง โดยการก่อสร้าง หลายชนิด มักมีการเปิดหน้าดินก่อนการก่อสร้าง ทำให้เกิดฝุ่นได้ง่าย นอกจากนี้การปรับปรุงสาธารณูปโภค การก่อสร้างอาคารสูง ก็ทำให้ฝุ่นปูนซีเมนต์ถูกลมพัด ออกมาจากอาคาร รวมถึงการรื้อถอน ทำลายอาคาร หรือสิ่งก่อสร้าง ก็ทำให้เกิดฝุ่นละอองด้วยเช่นกัน 

         2.3 เกิดจากโรงงานอุตสาหกรรม คือมาจากกระบวนการเผาไหม้เชื้อเพลิง เช่น น้ำมันเตา ถ่านหิน ฟืน แกลบ เพื่อนำพลังงานไปใช้ในการผลิต และกระบวนการผลิตที่มีฝุ่นละออง เช่น การปั่นฝ้าย การเจียรโลหะ การเคลื่อนย้ายวัตถุดิบ 

ผลกระทบ/อันตรายของฝุ่นละออง 

         - ต่อสภาพบรรยากาศทั่วไป ฝุ่นละอองจะทำให้ความสามารถในการมองเห็นลดลง เนื่องจากฝุ่นละอองในอากาศเป็นอนุภาคของแข็งที่ดูดซับและหักเหแสงได้ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับขนาด ความหนาแน่น และ องค์ประกอบของฝุ่นละออง 

         - ต่อวัตถุและสิ่งก่อสร้าง ฝุ่นละอองที่ตกลงมา นอกจากจะทำให้เกิดความสกปรกเลอะเทอะแก่บ้านเรือน อาคาร สิ่งก่อสร้างแล้ว ยังทำให้เกิดการทำลายและ กัดกร่อนผิวหน้าของโลหะ หินอ่อน หรือวัตถุอื่นๆ เช่น รั้วเหล็ก หลังคา สังกะสี รูปปั้น ฯลฯ 

         - ต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์ ฝุ่นละอองจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองตา และเมื่อเราสูดอากาศที่มีฝุ่นละอองเข้าไป จะก่อให้เกิดอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ โดยฝุ่นละอองขนาดใหญ่จะถูกร่างกายดักไว้ได้ที่ขนจมูก ส่วนฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กนั้นสามารถเล็ดลอดเข้าไปในระบบทางเดินหายใจ ทำให้ระคายเคือง แสบจมูก ไอ จาม มีเสมหะหรือมีการสะสมของฝุ่นในถุงลมปอด นานๆ เข้าจะทำให้การทำงานของปอดเสื่อมลง 

แนวทางแก้ไขอาจทำได้ ดังนี้ 

         - ควบคุมที่แหล่งกำเนิด เช่น การติดตั้งระบบกำจัดฝุ่นละอองในโรงงานอุตสาหกรรม 

         - ปรับปรุงคุณภาพของน้ำมันเชื้อเพลิง เพื่อ เพิ่มประสิทธิภาพการเผาไหม้ของเชื้อเพลิงในยานพาหนะและโรงงานอุตสาหกรรม 

         - ป้องกันการฟุ้งกระจายของฝุ่นละอองจากรถบรรทุกหิน ดิน ทราย วัสดุก่อสร้าง ด้วยการคลุมผ้าใบมิดชิด การก่อสร้างอาคาร ก็ต้องป้องกันไม่ให้ฝุ่นปลิวออกมาจากตัวอาคารโดยใช้ผ้าใบคลุมเช่นกัน และล้างทำ ความสะอาดล้อรถที่วิ่งเข้าออก บริเวณก่อสร้างทุกครั้ง 

         ลดการฟุ้งกระจายของฝุ่นในการก่อสร้างถนน ด้วยการพ่นละอองน้ำให้พื้นเปียกชุ่มอยู่ตลอดเวลา 

         - ปรับปรุงมาตรฐาน กฎหมายที่เกี่ยวข้อง เช่น คุณภาพอากาศในบรรยากาศ มลพิษที่ปล่อยออกมาจากโรงงานอุตสาหกรรม ไอเสียที่ปล่อยออกจากยานพาหนะ และเข้มงวดกวดขันยานพาหนะ ที่ปล่อยมลพิษเกิน มาตรฐาน 

         - ควรดูแลเอาใจใส่ บำรุงรักษารถของตนเองให้อยู่ในสภาพที่ดี และหมั่นตรวจสอบสภาพและปรับแต่งเครื่องยนต์ประจำทุกปี เพื่อควบคุมมลพิษที่ปล่อย ออกมา 

         - ช่วยกันปลูกต้นไม้และบำรุงรักษาต้นไม้ เพื่อเพิ่มอากาสบริสุทธิ์ 

         - ช่วยกันเก็บกวาดรักษาหน้าบ้านให้สะอาด ปราศจากฝุ่นและไม่กวาดฝุ่นลงบนถนน 

         - ควรใช้อุปกรณ์ป้องกันระบบทางเดินหายใจที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสม หากต้องทำงานที่มีฝุ่นมาก เช่น คนงานในโรงงานอุตสาหกรรม ฯลฯ 

         จากที่กล่าวมา เราคงจะรู้จักฝุ่นละอองขึ้นมาในอีกระดับหนึ่งแล้ว ว่าฝุ่นละออง คืออะไร มาจากไหน และมีผลกระทบต่อเราอย่างไรบ้าง ดังนั้น ควรจะระมัดระวังและหลีกเลี่ยงการเผชิญ หรือการอยู่ในที่ๆ มี ฝุ่นละอองมากๆ หากหลีกเลี่ยงไม่ได้จริงๆ ก็ควรหา อุปกรณ์ป้องกัน เพื่อที่ร่างกายของเราจะได้ปลอดภัยจากอันตรายของฝุ่นละออง 

ที่มา http://www.siam.to/greenearth/